Printen van foto's

Om een foto goed te kunnen bekijken, zult u er een afdruk van moeten maken. Kwalitatief goede printers zijn tegenwoordig al voor weinig geld te koop (helaas geldt dat zeker niet voor de bijpassende inktpatronen). Een foto ziet er op A4 of A3 formaat aanzienlijk beter uit dan op een computerscherm. Bovendien kunt u hem aan de muur hangen of in handen nemen.

Voorbereidingen

Het is mogelijk om van een bestand zonder verdere ingrepen een afdruk te maken. Dan zal blijken dat de foto zowel op de camera, het computerscherm als op de afdruk er anders uit ziet. Dat schermpje van de camera is niet belangrijk. Wel belangrijk is de de monitor. Die vormt namelijk uw gereedschap. Alle ingrepen die u doet door middel van beeldbewerkingssoftware, beoordeelt u op basis van hoe de monitor die veranderingen weergeeft. Het maken van een goede print begint dus bij de keuze en het zorgvuldig inregelen van uw monitor.

Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

Kleurruimte modellen

Het menselijk oog is in staat aanzienlijk meer verschillende kleuren waar te nemen dan apparatuur kan weergeven. De kleurruimte die de mens kan waarnemen staat bekend als het "zichtbare spectrum". Digitale camera's werken met het sRGB of het Adobe RGB kleurruimte model. BIj drukwerk wordt gewerkt met het CMYK kleurmodel. Het CMYK model omvat minder kleuren dan het RGB model. Dat betekent dat bij het afdrukken sommige kleurnuances verloren zullen gaan.

Camera - keuze kleurregistratie

Op de camera kunt u het te gebruiken kleurruimtemodel instellen. De meeste camera's bieden de mogelijkheden sRGB en Adobe RGB. U kiest het best Adobe RGB, dit kleurmodel kent meer kleurnuances.

Monitor

U hebt geen super de luxe grafische monitor nodig. Iedere "flatscreen" monitor is in principe geschikt - maar de betere beschikken over een betere kleurweergave en kunnen beter worden afgeregeld. Standaard monitors zijn bedoeld voor kantoorgebruik (tekstverwerking, administratie, een enkele presentatie). Of de kleur enigermate correct wordt weergegeven, is daar onbelangrijk. Kantoormonitors zijn ook vaak te klein om lekker mee te kunnen werken bij beeldbewerking. Een scherm van 19" of groter is voor beeldbewerking dus beter geschikt. Dat sluit serieus werken met een laptop op voorhand uit. Een hoge resolutie is aantrekkelijk, beeldbewerking op een scherm van 1024 pixels breed zal niet voldoen. U hebt dus een groot scherm met een hoge resolutie nodig, zo mogelijk met een goede kleurweergave. De standaard monitor is in staat alle kleuren binnen de sRGB kleurruimte weer te geven. De betere (en duurdere) zijn in staat om nagenoeg de gehele Adobe RGB kleurruimte weer te geven, hetgeen een briljanter beeld oplevert met veel meer nunces in groen en blauw en nauwkeuriger weergegeven huidtinten.

Videokaart

De videokaart zorgt voor de aansturing van uw monitor. Iedere videokaart voldoet tegenwoordig voor fotobewerking. Zowel qua resolutiemogelijkheden als kleurweergave. In tegenstelling tot een videokaart voor "gamers" of voor videobewerking is snelheid volstrekt niet van belang. De goedkoopste is dus goed genoeg, meer is voor beeldbewerking niet nodig. Wel van belang is hoe de videokaart en de monitor samenwerken. Moderne digitale signaaloverdracht voldoet beter dan de vroeger veel gebruikte analoge verbinding.

Monitorinstelling en -plaatsing

De correcte instelling van de monitor is van groot belang. Het gaat er niet om dat uw foto's briljant worden weergegeven, maar om een zo groot mogelijke overeenstemming tussen de uiteindelijke afdruk zoals die uit de printer komt en wat u op uw scherm ziet. Standaard kantoormonitors zijn meestal daarvoor veel te contrastrijk afgesteld, Bovendien is de kleurweergave niet nauwkeurig genoeg. Bij beeldbewerking is de monitor uw "meetinstrument" en dat dient daarom perfect te zijn afgesteld. Die afstelling heet met een mooi woord "calibratie". Sommige monitors worden geleverd met een calibratiesensor en bijbehorende software, bij de meeste zult u dat er apart bij moeten kopen.

Ook van belang is de opstelling van de monitor. Het best staat die opgesteld voor een grijze wand in een ruimte die ook verder zo neutraal mogelijk is. Allerlei bonte kleuren om u heen maken het op het scherm precies beoordelen van kleuren moeilijker. Voor veel monitors is een soort "zonnekap" te verkrijgen, die licht van de zijkant en van boven afschermt, waardoor u het beeld beter kunt zien. Dat is een heel nuttige investering die het werken een stuk aangenamer maakt. U voorkomt er namelijk mee dat uw prints andere kleuren vertonen dan u op de monitor waarneemt.

Drietrapsproces

Goed printen is een proces dat uit drie stappen bestaat. De opname zelf (waarbij vooral een juiste belichting van belang is, zodat geen details in de lichtste partijen verloren gaan), het omzetten van het bij de opname verkregen RAW-bestand in een beeldbestand met indien gewenst aanvullende bewerkingen, en vervolgens het uit de beeldbewerking verkregen verkregen JPEG of TIFF bestand naar de printer sturen waarbij het bestand door de printer "op de juiste manier moet worden begrepen". Over het laatste behoeft u zich geen zorgen te maken, zolang uw pc maar over de juiste instructies voor uw printer beschikt. Die printinstructies zijn zeer specifiek voor de combinatie printer en merk en type papier! Voor het door de printerfabrikant gemaakte papier worden die instructies met de printer meegeleverd, bij gebruik van een andere soort papier stelt de papierfabrikant de noodzakelijke instructies voor de meest voorkomende printers via zijn website beschikbaar. Die printerinstructies komen neer op het volgende: "neem voor kleur x in het bestand een bepaalde, papier- en inkttype specifieke, combinatie van de beschikbare kleuren opdat de print er uit gaat zien zoals op het scherm".

Daarom is de juiste instelling van de monitor van het hoogste belang - met behulp van de monitor maakt u de "vertaalslag" van opnamebestand naar printbestand. De monitor moet de aangeleverde kleuren correct weergeven. Vervolgens moeten de aanpassingen die u met behulp van het monitorbeeld aanbrengt, door de printer worden omgezet in een daarmee overeenstemmende afdruk.

Monitorcalibratie

De meeste monitors kennen een instelling voor helderheid en contrast, maar geen afstellingsmogelijkheid voor de afzonderlijke kleuren. Die kunnen echter wel worden ingesteld met behulp van een calibratiesensor en de bijbehorende software. Dat werkt als volgt: u sluit een sensor aan op de computer en hangt die met het "oog" naar het beeldscherm. Vervolgens start u het calibratieprogramma op. Dat doorloopt een aantal stappen door voor de sensor achtereenvolgens diverse kleuren te laten zien en daar metingen aan te doen. Uiteindelijk levert dat een calibratieprofiel op, dat in een bestand wordt opgeslagen. Dat bestand is de vertaalslag die nodig is om hetgeen de camera heeft geregistreerd correct weer te geven. De eerste keer na het calibreren zult u waarschijnlijk merken dat de kleuren er op het scherm anders uit zien dan u gewend was en dat ook het contrast minder is. Dat is vanaf nu uw vertrekpunt - alle aanpassingen die u op basis van de gecalibreerde monitor aanbrengt, zullen bij het printen vervolgens zo goed mogelijk worden weergegeven! Blijf wel vervolgens van de knoppen voor contrast en helderheid af, want als u daar iets verandert klopt de calibratie niet meer en kunt u opnieuw beginnen. Professionele bedrijven calibreren hun monitors iedere dag of iedere week. Thuis zal dat minder frequent behoeven te gebeuren, 1x per maand is doorgaans meer dan voldoende. Hercalibratie neemt maar enkele minuten in beslag.

Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

Printen

Het eigenlijke printen is vervolgens simpel: gewoon het fotobestand naar de printer sturen, tezamen met instructies over de afmeting die de afdruk moet hebben en in de printsoftware de juiste papiersoort kiezen. Vaak kunt u nog veel meer instellen, maar nodig is dat meestal niet. Printers werken met het CMYK kleurruimte model. Dat is kleiner dan wat de camera aan kleurenvarieteit kan aanleveren. U raakt dus een aantal kleurnuances kwijt op een print. Hoe de printer "tussenkleuren" zal weergeven is bepaald door de printerfabrikant. De bij de printer meegeleverde software maakt de "vertaling" van het aangeleverde kleurmodel naar hetgeen de printer kan verwerken.

JPEG of TIFF bestand naar de printer?

Een JPEG bestand bevat minder kleurnnuances dan een TIFF bestand. Als u iets niet naar de printer stuurt, kan het ook niet worden afgedrukt. Bij duurdere printers verdient het aanbeveling om het TIFF bestand naar de printer te sturen omdat dat een betere afdrukkwaliteit oplevert. Bij on-line printbedrijven kunt u alleen JPEG bestanden toesturen. Een TIFF-bestand is nu eenmaal vele malen groter. Dat betekent dus, dat, wanneer u thuis een goede printer hebt, de afdrukkwaliteit zichtbaar beter kan zijn dan wanneer u elders de afdruk laat maken!

 

Gevolg van het gebruik van verschillende kleurruimtes

Omdat de CMYK kleurruimte het geringste aantal kleuren bevat, zal de afdruk altijd enigszins verschillen van wat u op een goede en correct gecalibreerde monitor ziet. Met name sterk verzadigde kleuren kunnen niet volledig worden weergegeven. Daaraan is niet te ontkomen. De sRGB en RGB kleurruimtes zijn gebaseerd op het gebruik van drie kleuren licht, die door menging de gewenste kleur vormen. Bij apparatuur werkend met CMYK kleurruimte (printers, drukmachines) worden verschillende kleuren inkt gebruikt om de gewenste kleur te vormen. Daar zijn, door het verschil in het proces van kleurvorming, niet alle kleuren mee na te bootsen. Voor de meeste foto's is dat niet zo erg. Het wordt wel vervelend wanneer u bijvoorbeeld een een logo ontwerpt. In dat geval beperkt u zich beter tot die kleuren die ook in het CMYK model goed kunnen worden weergegeven. In sommige programma's voor beeldbewerking is het mogelijk van te voren te zien hoe groot het kleurverschil zal zijn. Photoshop kent bijvoorbeeld die mogelijkheid.

Links